Co za nami – przed nami…

Bardzo istotną sprawą pod względem świadomego unikania wypadków w ruchu drogowym jest obserwacja przestrzeni i tego co dzieje się na drodze, nie tylko z przodu pojazdu, ale także za pojazdem oraz obok. Obserwacja ta powinna odbywać się we wstecznym lusterku oraz bocznych – zewnętrznych, ale także, gdy chcemy np. zmienić pas ruchu, poprzez szybkie obrócenie głowy i skontrolowanie przestrzeni obok pojazdu. Patrzmy w lusterka nie tylko w sytuacjach związanych ze zmianą pasa bądź zmianą kierunku ruchu, ale także podczas wykonywania różnych innych manewrów na drodze oraz profilaktycznie w trakcie swobodnej jazdy bądź zatrzymania w potoku ruchu.

O ile sprawdzanie w lusterkach przez rozpoczęciem manewru wyprzedzania, czy jadący za nami pojazd nie rozpoczął wyprzedzania lub nie sygnalizuje tego manewru, wynika z podstawowych zasad bezpieczeństwa na drodze i jest sprawą względnie prostą w sytuacji uporządkowanego, mało dynamicznego ruchu, w którym pojazdy wyprzedzają stopniowo te wolniejsze, o tyle przy dużym i różnorodnym ruchu zasada wstecznej obserwacji nabiera większego znaczenia. W takim przypadku częstsze kontrolowanie tego, jak zachowują się jadący bądź nadjeżdżający z tyłu kierowcy pojazdów oraz jakie mają zamiary, pozwala nam na szczegółowy zapis diametralnie zmieniającej się sytuacji na drodze oraz obranie odpowiednich postaw, redukujących ryzyko spowodowania a także uczestniczenia w wypadku drogowym.

Wsteczna obserwacja jest jednym z głównych elementów Mobilnej Asekuracji bezpośredniej, której stosowanie jest nieodzowne, gdy np. zamierzamy wyprzedzić pojazd jadący z małą prędkością, a jadące z przeciwnego pasa ruchu pojazdy skutecznie nam uniemożliwiają ten manewr. Zmniejszamy wtedy prędkość i czekamy na dogodny moment, lecz w tym czasie bardzo szybko zbliżają się pojazdy z tyłu, które wykorzystując swoją dużą prędkość w stosunku do naszej, wyprzedzają nasz pojazd oraz pojazd jadący przed nami. Tylko bezustanna obserwacja, a raczej kontrola tego, co dzieje się za naszym pojazdem pozwoli nam w takim przypadku na sprawne i bezkolizyjne wykonanie manewru wyprzedzania.

Wsteczna obserwacja jest także orężem danym nam jako kierowcy wyprzedzanego pojazdu do pomocy w dokończeniu manewru przez kierowcę, który w skutek nadmiernego pośpiechu i niewłaściwej oceny sytuacji znalazł się w niebezpieczeństwie. Zauważenie w porę zaistniałego zagrożenia pozwoli nam na ułatwienie wyprzedzania pojazdowi nadjeżdżającemu z tyłu, poprzez zmniejszenie prędkości, a w sytuacjach krytycznych zjechanie na pobocze, nawet z całkowitym zatrzymaniem pojazdu.

Bardzo dobrym a zarazem prostym przykładem przydatności oraz zalet wstecznej obserwacji jako jednego z elementów Mobilnej Asekuracji bezpośredniej jest ostrzeganie innych kierowców o niebezpieczeństwie, gdy zachodzi konieczność nagłego zatrzymania się w napotkanym korku na drodze. Dojeżdżając do zatoru obserwujemy w lusterkach, czy element zaskoczenia kierowcy pojawiającego się pojazdu za nami może być na tyle duży, że w konfrontacji z innymi czynnikami, czyli miejscem występowania – zator na autostradzie, za zakrętem, za wzniesieniem (zależność od zaistniałej sytuacji) oraz niesprzyjającymi warunkami atmosferycznymi, takimi jak: mgła, silne opady (zależność od panujących warunków), może stać się bezpośrednią przyczyną wypadku. Jeżeli nabierzemy co do tego przekonania, to włączamy światła awaryjne (ogół działań) do czasu, aż pojazd do nas dojedzie.

Pamiętajmy jednak, iż bezpiecznie i poprawne wykonywanie manewrów na drodze w myśl szeroko rozumianej zasady Mobilnej Asekuracji, wynika na ogół ze stosowania wstecznej obserwacji w korelacji z dwoma innymi czynnościami: włączaniem kierunkowskazu oraz hamowaniem. Obieg zamknięty, jaki tworzą te trzy elementy uzależniony jest od hierarchii wartości oraz kolejności ich wykonywania, co obrazowo przedstawiono na poniższym schemacie:

Rys. 1. Obieg zamknięty Mobilnej Asekuracji bezpośredniej.

Rozpatrując na różne sposoby złożoność przypadków pominięcia pośrednich czynności obiegu, dochodzimy do najprostszego, czyli jazdy jednostajnej w ruchu swobodnym, którą możemy krótko opisać, jako: lusterko -> lusterko.

Jak nietrudno zauważyć, metoda obiegu zamkniętego Mobilnej Asekuracji bezpośredniej pozwala nam mnożyć przykłady współzależności i relatywizmu pomiędzy tymi trzema na pozór zwykłymi czynnościami, dając znaczne rezultaty, chociażby ten znamienny, że kierunkowskaz powinniśmy włączać odpowiednio wcześniej, zanim zaczniemy hamować (kierunkowskaz -> hamulec).

Reasumując powyższe rozważania można śmiało stwierdzić, iż wsteczna obserwacja umożliwia nam pełną kontrolę i pogląd na sytuację za naszym pojazdem, co w połączeniu z machinalnym doborem czynności wg obiegu zamkniętego Mobilnej Asekuracji sprawia, że nasze manewry w ruchu drogowym stają się czytelne oraz pozytywnie wpływają na świadomość innych kierowców, we wzajemnym poczuciu bezpieczeństwa na drogach.